درک آناتومی یک کابل برای انتخاب، نصب و نگهداری صحیح آن ضروری است. اجزای اصلی یک کابل برق عبارتند از:

هادی (Conductor)

هادی بخش اصلی کابل است که وظیفه انتقال جریان الکتریکی را بر عهده دارد. کیفیت و جنس هادی مستقیماً بر میزان جریان قابل انتقال و اتلاف انرژی تأثیر می‌گذارد.

جنس هادی

• مس (Copper): رایج‌ترین و بهترین انتخاب برای هادی است. مس به دلیل هدایت الکتریکی بسیار بالا، انعطاف‌پذیری خوب، و مقاومت در برابر خوردگی، کارایی بالایی دارد. با این حال، قیمت آن نسبت به آلومینیوم بیشتر است.

• آلومینیوم (Aluminum): یک جایگزین سبک‌تر و ارزان‌تر برای مس است. آلومینیوم برای هدایت جریان‌های بالاتر در فواصل طولانی، به‌ویژه در خطوط انتقال هوایی، مناسب است، اما هدایت الکتریکی کمتری نسبت به مس دارد و انعطاف‌پذیری آن کمتر است که نصب آن را کمی دشوارتر می‌کند.

ساختار هادی

• هادی مفتولی (Solid Core): این نوع هادی از یک تک رشته سیم ضخیم تشکیل شده است. هادی‌های مفتولی مقاومت مکانیکی بالایی دارند و برای سیم‌کشی‌های ثابت در ساختمان‌ها یا مدارهای روشنایی که نیاز به انعطاف‌پذیری زیاد نیست، مناسب هستند.
• هادی افشان (Stranded Wire): شامل تعداد زیادی رشته سیم نازک‌تر است که به هم تابیده شده‌اند. هادی‌های افشان انعطاف‌پذیری بسیار بالاتری دارند و برای کاربردهایی که نیاز به خم شدن و حرکت مکرر کابل است (مانند سیم‌کشی لوازم خانگی، کابل‌های رابط یا کابل‌های قابل حمل) ایده‌آل هستند.
• هادی نیمه افشان (Compact Stranded): این نوع هادی ساختاری بین مفتولی و افشان دارد. رشته‌های آن به گونه‌ای فشرده شده‌اند که فضای کمتری را اشغال کنند. هادی‌های نیمه افشان ترکیبی از انعطاف‌پذیری مناسب و استحکام مکانیکی خوب را ارائه می‌دهند و برای کابل‌های قدرت رایج هستند.

عایق (Insulation)

عایق لایه‌ای حیاتی است که هادی را احاطه کرده و از نشت جریان الکتریکی به بیرون جلوگیری می‌کند. همچنین، این لایه محافظی در برابر شوک الکتریکی و اتصال کوتاه بین رشته‌های هادی است.

• شرح وظیفه: جلوگیری از تماس مستقیم هادی با محیط اطراف یا سایر هادی‌ها، محافظت در برابر شوک الکتریکی، و مقاومت در برابر دما، رطوبت و عوامل شیمیایی.

انواع مواد عایقی رایج

• PVC (پلی وینیل کلراید): یکی از پرکاربردترین و ارزان‌ترین مواد عایقی است. PVC مقاومت خوبی در برابر رطوبت، روغن و بسیاری از مواد شیمیایی دارد و برای کابل‌های فشار ضعیف و مصارف عمومی بسیار مناسب است.
• XLPE (پلی اتیلن شبکه‌ای): این عایق با فرآیند خاصی شبکه‌ای شده و به همین دلیل مقاومت حرارتی و دی‌الکتریک (عایقی) بسیار بالایی دارد. XLPE برای کابل‌های فشار متوسط و فشار قوی که نیاز به تحمل دماهای بالاتر و تنش‌های الکتریکی زیاد دارند، ایده‌آل است.
• EPR (لاستیک اتیلن پروپیلن): EPR به دلیل انعطاف‌پذیری عالی حتی در دماهای پایین و مقاومت خوب در برابر حرارت و رطوبت شناخته شده است. این ماده برای کابل‌هایی که در محیط‌های خشن یا نیاز به انعطاف‌پذیری مداوم دارند، استفاده می‌شود.
• PE (پلی اتیلن): اغلب در کابل‌های مخابراتی و برخی کابل‌های ولتاژ پایین به کار می‌رود.

روکش / غلاف (Sheath / Jacket) 

روکش یا غلاف بیرونی‌ترین لایه محافظ کابل است که تمامی اجزای داخلی را از آسیب‌های فیزیکی و عوامل محیطی مانند رطوبت، اشعه UV، سایش و ضربه محافظت می‌کند.

• شرح وظیفه: محافظت نهایی از کابل در برابر عوامل خارجی.

انواع مواد روکش

• PVC: مانند عایق، PVC نیز به دلیل مقاومت در برابر رطوبت، روغن و هزینه کم، ماده‌ای رایج برای روکش کابل‌ها است.
• LSZH (Low Smoke Zero Halogen): این ماده برای روکش کابل‌ها در مکان‌های عمومی و حساس (مانند بیمارستان‌ها، تونل‌ها، مراکز داده) بسیار مهم است. در صورت آتش‌سوزی، LSZH دود بسیار کمتری تولید می‌کند و فاقد گازهای هالوژنی سمی و خورنده است که می‌توانند به سلامت افراد و تجهیزات آسیب برسانند.

زره (Armour) 

زره یک لایه محافظت مکانیکی اضافی است که در برخی کابل‌ها به کار می‌رود تا آن‌ها را در برابر آسیب‌های فیزیکی شدیدتر محافظت کند.

• شرح: لایه‌های فلزی (معمولاً فولاد یا آلومینیوم) که به دور هسته کابل پیچیده می‌شوند.

انواع زره

• SWA (Steel Wire Armour): زره با سیم‌های فولادی گرد یا تخت.
• STA (Steel Tape Armour): زره با نوارهای فولادی.
• آلومینیوم: برای کابل‌های تک‌رشته در سیستم‌های AC که زره فولادی می‌تواند باعث ایجاد جریان‌های گردابی ناخواسته شود، از زره آلومینیومی استفاده می‌شود.
• کاربردها: کابل‌های دفنی مستقیم در خاک، کابل‌های صنعتی که در معرض ضربه یا سایش قرار دارند، و مکان‌هایی که خطر آسیب توسط حیوانات موذی وجود دارد.

شیلد (Screen/Shield)

شیلد یک لایه هادی است که برای محافظت از سیگنال‌های الکتریکی در برابر تداخلات الکترومغناطیسی (EMI) و نویزهای خارجی استفاده می‌شود.

• شرح: معمولاً به صورت بافت سیمی (Braid)، نوار آلومینیومی-پلی‌استری (Foil) یا ترکیبی از هر دو به دور هادی یا گروهی از هادی‌ها قرار می‌گیرد و به زمین متصل می‌شود.
• کاربردها: در کابل‌های کنترل، کابل‌های ابزار دقیق و کابل‌های دیتا (مانند کابل‌های شبکه) که نیاز به انتقال سیگنال‌های دقیق و بدون خطا دارند، حیاتی است. شیلدینگ مانع از نشت سیگنال از داخل کابل و یا ورود نویز از خارج به کابل می‌شود.

فیلر و نوارهای جداکننده (Fillers and Binding Tapes)

این اجزا لایه‌های کمکی هستند که به حفظ شکل گرد کابل، پر کردن فضای خالی بین رشته‌ها و جداسازی لایه‌های مختلف کمک می‌کنند. آن‌ها به طور مستقیم در انتقال برق نقش ندارند، اما به استحکام مکانیکی، پایداری ساختار و سهولت تولید کابل کمک می‌کنند.