ساختار و کاربردهای کابل افشان
- فیروزه جعفرزاده
- بدون دیدگاه
کابل افشان یک محصول پرطرفدار و البته پرمصرف در تجهیزات سیم و کابل است. این محصول محبوبیتش را مدیون ویژگی‌های منحصربفرد خود می باشد. به طور کلی کابل افشان به کابلی گفته می‌شود که بسیار نرم و انعطاف‌پذیر است. به همین دلیل است که این کابل برای کاربری‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کابل افشان به دلیل حالت انعطاف‌پذیری خود در برخی از اوقات با نام کابل نرم شناخته می‌شود. از آنجایی که این کابل انعطاف‌پذیر است، قابلیت خم شدن در هر شرایطی را دارد، بدون اینکه به ساختار کابل یا عملکرد آن خدشه‌ای وارد شود. اما میزان انعطاف‌پذیری کابل هم به عوامل گوناگونی بستگی دارد. برای مثال نوع حرکت خمشی و شعاع خمش کابل هم ممکن است در نمونه‌های مختلف متفاوت باشد.
هر چه تعداد سیم‌های موجود در هادی کابل بیشتر باشد، با کابل ضخیم‌تری روبرو خواهیم بود که به دلیل قطر زیادی که دارد، انعطاف و نرمی خود را از دست می‌دهد. هر چه این قطر بیشتر باشد، به مراتب کابل هم سخت‌تر خواهد بود. از طرفی وجود یک عایق بدون خاصیت انعطاف‌پذیری می‌تواند کابل را خشک کند. در چنین شرایطی استفاده از کابل برای زمانی که نیاز به خمکاری است باعث پارگی و شکسته شدن عایق آن می‌شود.
ساختار کابل افشان :
شناخت ساختار کابل از اهمیت زیادی برخوردار است. کابل افشان از چندین سیم نازک به عنوان هادی یا رسانا تشکیل شده است که با هم پیچ خورده و یا به هم چسبیده‌اند. البته که این کابل برای انواع کاربری‌ها مناسب است، اما از آنجایی که دوام کمتری نسبت به برخی کابل‌ها دارد، نباید از آن در شرایط محیطی سخت و محیط‌هایی که فشار فیزیکی زیادی وجود دارد، استفاده کرد.
هادی این کابل نرم است و همراه عایقی که انعطاف‌پذیری را فراهم می کند، ساختار کابل را تشکیل می‌دهند. رسانای هر سطح مقطع شامل تعداد قابل توجهی سیم با قطر کم است. همین قطر کم شاید منجر به آسیب‌پذیری کابل نسبت به نمونه‌های ضخیم‌تر شود. اما به طور کلی شعاع خمش به شما می‌گوید که تا چه میزان می‌توانید کابل مورد نظر را خم کنید، بدون اینکه به آن آسیب وارد شود.
ساختار کابل افشان شامل موارد دیگری نیز می شود. برای مثال اینکه جنس رسانا اهمیت زیادی دارد که در این نوع کابل از آلیاژ مس تهیه شده است. از طرفی قطر نامی رسانای کابل افشان نه تنها نباید از یک استاندارد خاص عبور کند، بلکه اندازه هر یک باید با دیگری مساوی باشد. از طرفی مقاومت الکتریکی کابل افشان بالا است و در عین حال فشار برقی معادل 300 تا 500 را تحمل می‌کند.
هر کابل بسته به نوعی که دارد از یک یا چند پوشش عایق بیرونی و درونی تشکیل شده است. عایق رویی کابل از جنس pvc است. این عایق خواص فوق‌العاده مختص به خود را دارد. از آنجایی که کابل افشان از تعداد زیادی سیم نازک مسی تشکیل می شود، بنابراین تعداد رشته‌های به کار رفته در آن را بر اساس بیشترین میزان مقاومت هادی کابل در دمای 20 درجه مشخص می‌شود.
کاربرد کابل افشان :
از کابل‌های افشان برای کاربری‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای مثال تولید لوازم خانگی مثل تلویزیون یا تجهیزات الکترونیکی مثل کامپیوتر یکی از موارد مصرف این کابل به شمار می‌آید. اما به طور کلی کابل مناسب برای یک برنامه به عملکرد و محیط آن بستگی دارد.
کابل های انعطاف پذیر عموما در کاربردهایی که نیاز به خمش مداوم دارند استفاده می شود. مزیت اصلی کابل فلکس توانایی آن در مقاومت در برابر آسیب ناشی از حرکات خمشی ثابت است. با این وجود مانند سایر سیم و کابل‌های برق یک کابل افشان برای تمامی موقعیت‌ها مناسب نیست.
باید توجه داشته باشید که نمی‌توان یک کابل انعطاف پذیر معمولی را در بیرون از خانه استفاده کرد. بری این کار باید کابلی را انتخاب کنید که برای فضای باز بیرون طراحی شده باشد. چنین کابلی برای تمامی آسیب‌های احتمالی فضای بیرونی مثل نور خورشید، هجوم حشرات و تغییرات دمایی طراحی شده است. از کابل های افشان بسته به نوعی که دارند در ساخت تجهیزات برقی، به عنوان کابل ضد نویز، کابل توزیع و انتقال برق و مصارف صنعتی استفاده می‌شود.
انواع کابل افشان :
کابل افشان شیلد دار
یکی از کابل‌های انعطاف‌پذیر کاربردی، نوع شیلددار آن است. شیلد به معنای محافظ است و شیلد به کار رفته در کابل در اصل یک محافظ اضافی در کابل محسوب می‌شود. شیلد یک لایه فلزی رشته‌‌ای یا فویلی از مس یا آلومینیوم است، که سطح حفاظتی و ایمنی بیشتری را برای کابل ایجاد می‌کند.شیلد موجود در این نوع کابل افشان، از هادی کابل در برابر ورود نویز و تداخلات الکترومغناطیسی جلوگیری می‌کند. ضمن اینکه از خروج سیگنال‌های تولید شده توسط کابل به بیرون هم جلوگیری می‌کند. از این نوع کابل‌ها برای مصارف مخابراتی، هوافضا و تلفن استفاده می‌شود.
کابل افشان انعطاف‌پذیر قدرت
کابل افشان قدرت یکی دیگر از کابل‌های نرم و قابل انعطاف است که کاربرد خاص خود را دارد. از این کابل‌ها برای مصارف انتقال برق با ولتاژ بالا و بیشتر از 36 هزار ولت استفاده می‌شود. چنین کابل‌هایی بیشتر در نیروگاه‌های تولید و توزیع برق، تاسیسات صنعتی و تابلوهای الکتریسیته استفاده می‌شود.عایق این نوع کابل هم مانند اکثر نمونه‌های سیم و کابل از پلیمر پی وی سی است. کابل‌های افشان قدرت هم خود به انواع گوناگونی از جمله کابل قدرت فشار قوی و کابل قدرت فشار ضعیف تقسیم‌بندی می‌شوند. البته از آنجایی که کابل افشان قدرت برای مصارف فشار بالا برق استفاده می شود، از یک لایه عایق قدرتمند تشکیل شده است.
کابل نرم آلومینیومی
اگرچه اکثریت کابل‌ها از آلیاژ مس به عنوان متریال هادی کابل بهره‌مند هستند، اما این روزها به دلیل گران شدن مس و به طبع آن بالا رفتن قیمت سیم و کابل‌های مسی، این آلومینیوم است که از محبوبیت بیشتری در بین خریداران برخوردار است. آلومینیوم اگرچه نمی‌تواند به اندازه کابل مسی مزیت داشته باشد برای مثال مقاومت الکتریکی آن که از مس بیشتر است، اما قیمت آن از مس به مراتب به صرفه‌تر است. کابل افشان آلومینیومی هم یکی از انواع کابل ساخته شده با آلیاژ آلومینیوم است که برای مصارف متعددی از جمله انتقال برق شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کابل افشان لاستیکی
همانطور که در بخشی از مقاله عنوان کردیم، کابل‌های افشان به دلیل ویژگی‌های خود از دوام کمتری نسبت به برخی دیگر از کابل‌ها برخوردار هستند. اما وجود یک لایه پلاستیکی در این کابل باعث می‌شود که ضخامت محافظ کابل بیشتر شود و به تبع آن طول عمر و مقاومت کابل بیشتر شود.. البته ناگفته نماند که که خاصیت انعطاف‌پذیری کابل افشان نوع پلاستیکی نسبت به سایر نمونه‌ها نه تنها کم نمی شود، بلکه افزایش هم پیدا می‌کند.
این نوع کابل‌ها همچنین به دلیل وجود لایه پلاستیکی مقاوم در برابر آتش و گرمای ناشی از آن هم مقاومت خوبی دارند. به همین دلیل است که در دسته سیم و کابل نسوز جای می‌گیرند. از دیگر ویژگی‌های کابل افشان پلاستیکی می‌توانیم به دوام در برابر رطوبت و ساییدگی اشاره کنیم.
مزایای کابل افشان :
- به دلیل وزن کم، می‌تواند باعث بهبود عملکرد ماشین‌آلات متحرک شود.
- قابلیت عبور از لوله برق، لوله خرطومی و داکت سیم و کابل را دارد.
- قابلیت پیچش و خم کردن بدون پارگی و شکستگی دارد.
- وزن کمتری نسبت به سایر کابل‌ها دارد.
- بسیار انعطاف‌پذیر است.
- مقرون‌به‌صرفه است.